اتوبوس رانی

حمل و نقل اتوبوسی  جایگاه قابل توجهی در جابه جایی های درون شهری، بـه ویـژه در کلانشهرها دارد. یکی از اقدامات انجام شده در حوزه اتوبوسرانی شهر تهران طی سـالهـای اخیر، واگذاری عرضه خدمات بسیاری از خطوط به بخش خصوصی است. این مقاله، درصدد بررسی اثار خصوصی سازی بر ارائه خدمات اتوبوسرانی در کـلانشـهر تهـران اسـت.

اهمیـت خطوط اتوبوس تندرو در میزان جا به جایی و همچنین دسترسی بهتر به اطلاعات این سـامانه، موجب شد بررسی تجربی موضوع، در محدوده این خطوط انجام شـود. نتایج تحقیق، حاکی از ناکارایی نسـبی خـط 7 در مقایسه با خطوط دولتی هستند که هم از نوع ناکارایی مدیریتی و هم ناکارایی مقیـاس بـوده که البته ناکارایی مقیاس، شدیدتر است. همچنین ناکارایی خط خصوصی در ستانده جا به جایی مسافر، بیشتر از ستانده کیلومترهای طی شده، شناسایی شد. از این رو، براسـاس یافته های تحقیق، به نظر میرسد وارد کردن انگیزه در ارائه خدمات حمل و نقل اتوبوسرانی خصوصی به شیوه دنبال شده، تاکنون، نتیجه منفی داشته است.

خصوصی‌سازی

پس از بسط گـرایش بـه خصوصی سـازی از دهـه  1980 میلادی که با پیشگامی کشورهای پیشرفته، آغـاز و سپس از سوی کشورهای در حال توسعه، دنبـال شـد، یکی از محورهای پرطرفدار تحقیقات اقتصاد شهری، طی دو دهه اخیر مربوط به سیستم حمل و نقل درون‌شهری و آثار خصوصی سازی بر آن بوده است. عملکرد این بخـش در کلانشهرها، بیش از سایر مناطق حائز اهمیت است. در کشور ما، شهر تهران، بیش از سایر منـاطق، بـا معضل حمل و نقل و گره های ترافیکی روبـه روسـت.

تنهـا راه حــل مواجهــه بــا بســیاری از مشــکلات موجــود در کلانشهرها، توسعه سیستم های حمـل و نقـل عمـومی بـا جا به جایی حجم انبوه مسافر است. در واقع، مزیـت هـایی که برای حمل و نقل عمومی، برشـمرده می‌شـود، عمدتا مربوط به سیستمهای سریع و انبوه (و نه حمـل و نقـل در مقیاس خرد مانند تاکسی) می‌باشد. این سیستم‌ها به دو نوع کلی ریلی و چرخ لاستیکی، تفکیـک مـی‌شـوند کـه ، ترامـوا، 1 شبکه های مترو، قطـار سـبک شـهری (LRT) مونوریل و سیستم سـریع اتوبوسـی را شـامل مـی‌شـوند.

مشکلات سیستم حمل و نقل سنتی

سیسـتم سـنتی حمـل و نقـل اتوبوسـی علـیرغـم مزیــت هــای اصــلی ان؛ یعنــی هزینــه هــای پــایین، عــدم نیــاز بــه زیرســاخت های اساسی در راه انــدازی و انعطاف‌پذیری بالا، از مشکلات جـدی رنـج مـی بـرد کـه عدم راحتی در ارتبـاط بـا موقعیـت ایسـتگاه هـا، نگرانـی از صــــدمه دیــــدن در اتوبــــوس و ایستگاه ها، خدمت رسانی بسیار کنـد در مقایسـه بـا وسـایل نقلیـه شخصی، بـارگیری بـیش از حـد مسـافر و سـطح پـایین خـــدمات، از ان جملـــه اســـت.

راه حل

یکــی از راه حــل هــای ابــداعی طــی ســال هــای اخیــر، اجرای سیستم حمل و نقل اتوبوس تندرو است. ایـن نـوآوری، زاییده محدودیت‌ها و  اجبارهایی در حــوزه حمل و نقل درون شهری اســت که عبارتنـد از:

 1 -ضـرورت حمل و نقل سـریع و انبـوه در معابر شـهری

 2 -وجـود محـدودیت در تـامین مـالی سیسـتم‌هـای پرهزینـه ریلـی. بـه ایـن ترتیـب، BRT، بســیاری از مزایــای کیفــی متروهــای زیرزمینــی را بدون هزینههای بـالای آن، در یـک جـا جمـع مـی کنـد.